काळीज

  " काळीज "

दुःख म्हणू मी कशास

आग पेटली काळजात ।

श्वास करती धडधड

बंध तुटले अंतरात ।

Sanjay R.

माणुसकी

     मराठीत माणुसकी, हिंदीत इन्सानियत, तर इंग्रजीत ह्युमिनिटी किती साधा, सरळ आणि सोपा वाटणारा हा शब्द आहे.

      पण याच शब्दाला जर आपल्या हृदयात, आपल्या मनात, किव्वा आपल्या मस्तिष्क मधे जर स्थापन करायचे असेल तर.

      खूप कठीण वाटते ना. खरंच हे इतके कठीण आहे का ?

       हो हे फार कठीण असे कृत्य आहे. किमान आजच्या या धकाधकीच्या जीवनात तरी खूप कठीण आहे.

     आता कालचीच गोष्ट बघा, रस्ता गजबजलेला , माणसं, बाया, मुलं , यांची धावाधाव चाललेली. रस्त्याच्या बाजूने विक्रेत्यांनी जागा व्यापलेली. तिथल्या आवाजाने असे वाटावे की किती हा गोंधळ. किती ही गडबड.

     कशी मुंग्यासारखी माणसे सारखी पळताहेत. क्षणाक्षणाला गर्दी बदलतेय. कुठून इतकी माणसं येतात नी कुठे जातात, कळेनासे होते पण, प्रत्येक जण इतका घाईत असतो की, तो आपले अस्तित्वच विसरतो.

      आजुबाजुला काय होतंय याच्याशी त्याला काहीच देणे घेणे नसते. कुणी पडला काय, कुणी अडला काय, किव्वा कुणी रडला काय, काही सोयरसुतक नाही.

      चालता चालता रस्त्यात येकाचा अपघात झाला.
पाई पाई रस्ता क्रॉस करताना, बाईक वाल्याने त्याला उडवले. तो एका कडेला तर बाईक वाला दुसऱ्या कडेला पडले. दोघांचेही नशीब चांगले , पडले आणि स्वतःच धडपडत, आपले हात पाय चाचपडत, कसेतरी उठले. आणि आपापल्या दिशेने चालायला लागले. ना कुणी कुणाची विचारपूस केली. ना कुणी मदतीला धावले. स्वतःचे स्वतः ला सांभाळले, उठले आणि चालायला लागले, चुकी दोघांचीही असल्याने वाद, विवाद, मारामारी  झाली नाही बस इतकेच. नाहीतर अजून काही तरी वेगळेच बघायला मिळाले असते. पण दोन तीनशे च्या त्या तिथल्या गर्दीत कुणालाच काही देणे घेणे नव्हते. सगळेच दुर्लक्ष करत आपल्याच धुंदीत जात येत राहिले.

      मग सहजच मनात आले, हीच का ती माणुसकी ?

      कदाचित या ठिकाणी थोडा वेगळा सिन असता तर ?

      तरीही काही वेगळे असे घडले नसते. दोन चार थोडे फुरसती असणारे लोक , बिनधास्त खिशातून मोबाईल काढून व्हिडिओ बनवत राहिले असते किव्वा वाहन चालका वर ओरडत किव्वा त्याला चोप देत राहिले असते.

      येवढे मात्र नक्की की, कुणाला मदतीची गरज असती तर त्याला ती कुणीच दिली नसती. सारेच आपापल्या तंद्रीत धावत राहिले असते.

      ही एवढीच माणुसकी आता उरलेली आहे.
आपण आपल्या घरा शेजारी किव्वा गावात ही बघतो की ज्याची आपल्याला गरज पडू शकते , किव्वा जो अडचणीत आपल्या मदतीला धावून येऊ शकतो त्यालाच ते मदत करतात. धाऊन जातात. कारण तिथे दोघांचाही स्वार्थ लपलेला असतो. आणि म्हणून ते एकमेकांना धरून असतात.

      तो माझ्या मदतीला येऊ शकणार नाही तर मग मी का मदत करावी असा सरळ सरळ हेतू ठेऊनच लोक वागत असतात. यात माणुसकी म्हणून कुठे काहीच नसते.

असतो तो फक्त आणि फक्त स्वार्थ.

      यात दोष कुणाचा म्हणावे तर . मलातरी वाटते यात दोष कुणाचाच नाही. आजचे जीवनच त्याला जवाबदार आहे.

       आपल्या गरजा, आपले हित, पैसा कमावण्याची होड या साऱ्यामध्ये माणसाने स्वतःला इतके गुंतवून घेतले आहे की त्याच्याकडे वेळच उरला नाही.

        वेळेवर उठायचे, धावत पळत तयारी करायची. वेळेवर कामावर पोचायचे. काम आटोपून परत घरी पोचायचे, घरातली कामं उरकायची, नी थकून भागून झोपी जायचे.

     जास्तीचा वेळ कुणाकडे उरतच नाही. जो तो घड्याळीच्या काट्यावर नुसता धावत असतो. ती त्याची मजबुरी झालेली आहे. आणि या धावा धावित  तो आपले संस्कार , आचार, विचार, हित, अहित सारेच विसरला.

       त्यात त्याला आजूबाजूच्या घडामोडीत लक्ष द्यायलाही वेळ उरला नाही. असाच धावत पळत जगतो. हेच त्याचे जीवन झाले आहे. या पळापळी पुढे तो हतबल झालेला आहे. आणि त्यामुळे मनात असूनही तो इतरत्र लक्ष देऊ शकत नाही. कुणाचा विचार करू शकत नाही. किव्वा कुणाला मदत देऊ शकत नाही.

       हीच ती प्रवृत्ती माणसाला बदलावत चालली आहे. माणुसकी संपुष्टाला लागली आहे. या सोबत तो आपली संस्कृती, आचार, विचार दया, माया, प्रेम हे सारेच विसरत चालला आहे.

       यात दोष शोधला तर तो त्या माणसाचा कमी आणि त्याच्या मजबुरीचाच जास्त दिसेल.

       अन्यथा साधे किडा , किटुक, प्राणी, माणूस यांचे दुःख बघून तळमळणारा , हळवा होणारा, तत्परतेने मदतीला धावणारा माणूस इतका असाच सहज सहजी कसा बदलेल.

आपल्यातली माणुसकी कसा विसरेल.

      प्रश्न खूप मोठा आणि गहन विचार करायला लावणारा आहे. जग बदलत आहे. सोबतीला माणूसही बदलत आहे.

संजय रोंघे, नागपूर.
मोबाईल - 8380074730

आभाळ

" आभाळ "

नजर वर आकाशात

आले भरून आभाळ ।

डोळ्यात थेंब आसवांचे

अंतरात पेटला जाळ ।

Sanjay R.

गेलेत ते दिवस

"मित्रगण" हा आमच्या पाचवी पासून ते इंजिनिअरिंग पर्यंत सोबत असलेल्यां मित्रांचा व्हॉट्स ॲप ग्रुप.

आज अचानक निर्विकार मनाने मित्रगण मधले मेसेजेस उघडुन बघत बसलो .

कुणी कुणी काय काय मेसेजेस टाकले ते नुसतेच बघत राहिलो. सारेच फॉरवर्ड केलेले मेसेजेस होते.

काही उपदेशाचे तर काही हसविण्याचे, काही फक्त गुड मॉर्निंग, तर काही फक्त अंगठा दाखविणारे.

जणू कुणाला कशाचे काहीच देणे घेणे नव्हते. फक्त हयात असल्याची जाणीव करून देणारे ते प्रतीक होते.

नंतर लक्ष गेले ते मेसेज टाकलेल्या नावांकडे.
नावावर क्लिक केले तर पोस्ट टाकलेल्या मित्राचा फोटो उघडला.

आणि पाहतच राहिलो......

त्यातच किती वेळ गेला कुणास ठाऊक.

मग सहजच मनात विचार आला, किती बदलला रे तू, शाळेत असताना कसा दिसायचा आणि आता कसा दिसतोस .

खूप खूप फरक जाणवत होता. मग एकदम ग्रुप ची लिस्ट च काढली. सगळ्यांचे चेहरे बघत राहिलो.

सगळेच खूप बदलले होते. काही चेहरे तर अगदी ओळख न पटण्याईतके बदलले होते.

कितीतरी वेळ असाच बघत राहिलो.

मग परत एक विचार मनाला शिऊन गेला. अजून पंधरा वीस वर्षानंतर हेच चेहरे कसे दिसतील.

तेव्हा यातले किती उरतील, किती दिसतील कुणास ठाऊक.

मीही इथे असेल का ?

डोक्यात आता काळजीने घर केले होते.

या लिस्ट मधे नसलेल्यां नावांना आठवण्याचा प्रयत्न केला. त्यांचे चेहरे आठवण्याचा प्रयत्न केला. त्यातले काहीच डोळ्यापुढे येत होते. बाकी पुसलेल्या पाटिगत
डोक्यातून पुसले गेले होते. नाव चेहरा काहीच आठवत नव्हते.

जे आठवत त्यांचे कॉन्टॅक्ट नंबर नसल्याने ते ग्रुप साठी तरी अदृश्यच होते.

ते असतील नसतील काहीच ठरवता येत नव्हते.

अजून काही नावे समोर आली. ते मधेच केव्हातरी सगळ्यांना राम राम करून दूर निघून गेले होते.

परत मन स्तब्ध झाले. नजर शून्यात लागली. विचारातच मन अस्वस्थ झालं.

बराच वेळ असाच बसून राहिलो. बरेच विचार मनात डोकावून गेले.

मन अशांत झाले.

मग मनात आले , जे आहेत त्यांच्याशी तरी काही बोलावे, सांगावे, ऐकावे.

जुन्या गोष्टींना थोडा उजाळा द्यावा.

परत ती मस्ती, भांडण, खोड्या, अभ्यास, शाळा, गुरुजी, मॅडम सगळे सगळे करावे पण कसे येतील परत ते दिवस. आता फक्त आठवणी तेवढ्याच बाकी आहेत.

गेलेत ते दिवस.....

पुन्हा परतून यायचे नाहीत....

आता जपायच्या त्या फक्त आणि फक्त मनात उरलेल्या आठवणी.

मित्रानो आज आपण सारेच इथे आहोत. उठा जागे व्हा. जरा भेटत जा. बोलत जा. आपलेपणा जपा, एकमेकांना समजून घ्या.

केव्हा काय होईल काहीच सांगताच येणार नाही.

संजय रोंघे
मोबाईल - 8380074730

आपले ते ओळखायचे

स्वतःतच हरवायचे

आपल्यातच मिरवायचे ।

देऊन दुसऱ्यास भाव

आपणच का हरायचे ।

हरवायला लाख इथे

आपले ते ओळखायचे ।

आपल्यांचीच साथ खरी

त्यांच्यासाठी झिजायचे ।

स्वार्थी इथे बहुत झाले

आपलाही स्वार्थ बघायचे ।

देणे घेणे व्यापार झाला

त्यालाही आपण जोडायचे ।

Sanjay R.