दिवाळी तोंडावर आली पण पैसा....
खिशात एक पैसा नव्हता...
काळजी लागली होती.....
निदान या दिवाळीत तरी कमली ला एखादी साडी घ्यावी, मुलीला फ्रॉक, मुलाला पॅन्ट शर्ट, थोडी मिठाई, थोडे फटाके घ्यावे असे वाटत होते पण पैसाच नाही तर काय आणि कसे खरेदी करणार.....
यंदा पावसाने पाठच सोडली नव्हती.....
शेतात सोयाबीन तर पूर्णच वाहून गेले होते.....
तुरीची झाडही आती पावसाने जळून वळून गेली होती.......
आता आशा फक्त कपाशीची होती.....
अर्धे नुकसान तर आधीच झाले होते......
बियाणे खत औषधाचा सारा खर्च वाया गेला होता.......
पराटी ही साथ देईल असे वाटत नव्हते. बोण्ड अळीचा काहीच भरोसा नव्हता.....
पावसामुळे झाडांची वाढही झाली नव्हती......
आलेली फुलं बोण्ड पकडायच्या आधीच पावसाने गळून पडत होते......
निसर्गाचा प्रकोप सुरूच होता........
निंदन , औषध यातच पैसा लागत होता.....
तरी बरं होतं की कृषी केंद्र वाला उधारीत सगळं देत होता. नाहीतर जहर पिण्याशिवाय पर्यायच उरला नसता........
पण आता उधरीचे पैसेही वाढत होते. त्यावर व्याज द्यावे लागणार होते.........
तशातच आता ही दिवाळी आली. काय करावे काहीच सुचत नव्हते........
नामा विचार करत आपल्या पराटी कडे बघत बसला होता......
तशातच संध्याकाळ व्हायला आली.....
सदा त्याला आवाज देत होता पण नामाच्या कानात त्याचा एकही शब्द जात नव्हता.......
शेवटी सदा नामाजवळ पोचला.......
नामा मात्र आपल्याच विचारात इतका मग्न झाला होता की त्याला कशाचेच भान उरले नव्हते.......
सदाने त्याला हलवून भानावर आणले.......
एकदम दचकून उठत नामा बोलला, "काऊन गा सदा काय म्हणत होता".......
"
पाय ना गा वावर पुरं वाया गेलं गा".....
"अमदा कसं होईन गा, कर्ज बी लय झालं ना, कुठून फेडनं होईन कोन जाने"......
"दिवाई आली तर एक पैसा न्हाई खिशात".......
"लेकरायले कपडे, फटाके आन थोडस गोड धोड कराचा इचार होता, पर सारच आता पाण्यात गेलं ना"........
"मांगल्या वर्षी बी असच झालं आन अमदा बी तसच"......
"कधी सरन हे दरिद्री कोण जाणे बाप्पा"......
तसा सदा बोलला, "भाऊ नाम कायले एवढा इचार करत, सबन बराबर होते"......
"तू लोड नको घेऊ".....
"पाय आता काल पटवारी यिउन गेला ना, सरकार कानं अतिवृष्टी ची काही मदत करनार हाये.... पाहू होईन कायतरी....... देव करन कायतरी".....
"तू कानी भायच लोड घेते. देवालेबी आपली चिंता हायेच ना. होते सगळं बराबर. चाल घरी जाऊ".......
सदाच्या धीराने नामाला थोडे बरे वाटले. दोघेही मग घराकडे निघाले.......
घरी पोचताच कमालीच्या डोक्यावरचे चिंतेचे वादळ थोडे कमी झाले.......
ती म्हणाली "काऊन जी सकाय पासून वावरात गेले, जेवा गिवा च इसरून गेलते का, मी कवा पासून वाट पाऊन रायली".......
"
कायले इतली चिंता करता, होते सबन बराबर. उद्या कान अकाउंट मधी पैसे टाकणार हाये सरकार त्या अति वृष्टी चे.......
"उद्या पायजा बँकेत जाऊन, मंग होते ना दिवाई आपली साजरी"......
"रोज जेवाले भेटते थेच त लय हाये"......
"होईन लेकाचा कापूस"......
"खंडन सारं कर्ज".....
"नाही खडलं त देऊ पुढच्या साली, मुन का लहानसं तोंड करून वावरात जाऊन अभायाकड पहात बसा लागते का"......
"चाला या हात पाय धून मी जेवाले वाढतो. आज म्या अंबाडीची डायभाजी केली. तुमले आवडते ना. चाला या बर"......
असे म्हणून कमली चुली कडे वळली.
दुसऱ्या दिशी सकाइ सकाई पटवारी गावात आला......
त्यानं लांब लचक लिस्टच आणली ज्याचे ज्याचे पैसे जमा झाले होते त्या सगळ्यायचे नाव त्या लिस्ट मध्ये होते.......
नामा ही तिकडे धावला. पटवाऱ्याने लिस्ट वाचून दाखवली.......
नामचेही नाव त्यात होते. आपले नाव ऐकून नामाच्या चेहऱ्यावर हास्याची लकीर पसरली....
त्याची चिंता आता थोडी कमी झाली होती....
नाही काहीत दिवाळी त साजरी करता येणार होती......
कमालीची साडी, पोरीचा फ्रॉक, पोराचं शर्ट पॅन्ट मिठाई, फटाके त्यात होणार होते.......
त्याने मनातल्या मनात देवाचे आणि सरकारचे आभार मानले......
घरात आता आनंदाचे वातावरण पसरले होते.
संजय रोंघे,
नागपूर .
मोबाईल - 8380074730
पन्नास वर्षा पूर्वी
स्वस्त होते का सारे ।
म्हणतात महागाई पेटली
जगणे नाही खरे ।
विचार थोडा केला
तेव्हा पगार होता किती ।
खर्चाला नव्हत्या वाटा
हलाखीचीच होती स्थिती ।
मोबाईल टीव्ही गाडी
काहीच तर नव्हते तेव्हा ।
हिंडणे फिरणे चालायचे
काम असेल जेव्हा ।
कमावता असे एकटा
मात्र संसार असे मोठा ।
आता कमावते दोघेही
तरी पैशाचाच तोटा ।
शौक पाणी वाढले
नाही मरणाची भीती ।
डॉक्टरही कसा लुटतो
शिल्लक करतो रीती ।
येऊन जाऊन सारखच
नव्हतं तेव्हाही स्वस्त ।
कमी पैशात ही भागते
फक्त विचार हवेत मस्त ।
Sanjay R.
प्रेमाला ही हवी
कुणाची साथ ।
वाटतं मलाही
हवा एक हात ।
उगवतो सूर्य
नि होते प्रभात ।
ढग येतो आडवा
मग होतो घात ।
चूक कुठे ढगांची
होते ना बरसात ।
फुलते धरती आणि
जीव येतो जीवात ।
प्रेमाला ही हवी
कुणाची साथ ।
वाटतं मलाही
हवा एक हात ।
Sanjay R.
आठवणीनेच मला
होतो किती आनंद ।
वाटतं आता जडला
मला तुझाच छंद ।
तुझ्या आठवणीत
शोधतो मी गंध ।
येशील का जवळ
होशील का सुगंध ।
तुझ्या नि माझ्यात
जुळला एक बंध ।
जवळ आलो की
का होतो मी बेधुंद ।
Sanjay R.
मन झाले सैरभैर
सावरू कसे मी त्यास ।
सुचेना मज काही
सदा असे तुझा ध्यास ।
मनात एकच आस
त्यातही आहे विश्वास ।
बरसतील सरी आणि
भिजतील चिंब श्वास ।
नको सावरू तू मन
नको आवरू तू तन ।
चल जाऊ दूर कुठे
तिथे घालवू दोन क्षण ।
Sanjay R.
अथांग सागरात निघाली
नाव ही जीवनाची ।
नाही ठाउक किनारा
ओढली चादर आकाशाची ।
नकळे मी जाऊ कुठे
मावळल्या साऱ्या आशा ।
सूर्य होता सोबतीला
ठरवली त्यानेच दिशा ।
सूर्य मावळता आकाश्यातून
लागला चन्द्र दिसाया ।
चांदण्यांनी दिली वाट
लागलो मीही हसाया ।
पहाटेला लागला किनारा
होता गार गार वारा ।
पक्षांची झाली किलबिल
आला सूर्य होऊन तारा ।
Sanjay R.
जीवनाच्या वाटेवर
किती इथे प्रवासी ।
जगताहेत सारेच
काही त्यात हौसी ।
सुख असो वा दुःख
कुणी सदा रडतो ।
कुणी अडखळून
वाटेतच पडतो ।
काटेकुटे दगड धोंडे
वाट आहे कठीण ।
हसत हसत करू पार
येईल कशाला शीण ।
लोभ नको मोह नको
करतात आम्हा दिन ।
बघा एकदा करून
माणूसच हवा लिन ।
Sanjay R.
बांधली तू गाठ जशी
जीवनात माझ्याशी ।
सोडू नकोस आता
भांडलो जरी तुझ्याशी ।
घरातली भांडी जशी
आवाज तर करतातच ।
तुझ्या माझ्यातला वाद
असू दे तेवढ्या पुरताच ।
सदा असाच फुलू दे
नात्याचा हा रेशमी बंध ।
निघेल उजळून घर सारे
दरवळेल प्रेमाचा सुगंध ।
Sanjay R.
नशिबाने बांधली
दारिद्र्याशी गाठ ।
सुटता सुटेना
दिसेना वाट ।
गरिबीचा गुंता हा
गुरफटलो त्यात ।
कामासाठी सांगा
का पडतात हात ।
दिवसभर गळतो घाम
तरीही होतो घात ।
कष्टाचे होते पाणी
नाही कशाची साथ ।
Sanjay R.
वेढा घेऊनच बांधता येतो
दोन धाग्यांची गाठ ।
असेच असते नात्याचेही
मन बांधायचं हाच परिपाठ ।
Sanjay R.
भूतकाळ विसरा आता
हवा भविष्याचा विचार ।
चला घेहू या झेप उंच
करू भविष्यात संचार ।
झाले गेले विसरून आता
टाकू पाऊल एक पुढे ।
नवनवीन येतील अनूभव
गिरवू आयुष्याचे धडे ।
Sanjay R.
नकळत कधी
होतो एक गुन्हा ।
जडते मग सवय त्याची
करतो पुन्हा पुन्हा ।
अशीच कधीतरी
लागली ती सवय ।
चोरीच होती ती
नेले चोरून हृदय ।
नकळत झाले सारे
हवा वाटायचा एकांत ।
मनाने सोडला ताबा
झाले ते संथ ।
हरवायचो आठवणीत
शुद्ध नसे कशाची ।
चाहूल लागता तिची
होई धडधड श्वासांची ।
ती मात्र जगावेगळी
पत्ताच नव्हता कशाचा ।
हरवलेला मी असा
दोष माझ्याच मनाचा ।
एकदा झाली गाठ
कडी चिमुकले बाळ ।
परतलो मी भानावर
प्रेमाचा तो अंत काळ ।
Sanjay R.
मज लागले वेध कशाचे
नजर लागली आकाशात ।
निघाली उजळून धरा
स्वच्छ सारेच प्रकाशात ।
वाटले सरला आता काळोख
रात्र परत होणे नाही ।
अंधाराची झाली चोरी
चन्द्र चांदण्या नव्हते काही ।
सूर्य निघाला गस्ती वर
होता तापला त्याचा पारा ।
आभाळ झाले सारे काळे
येऊन गेला मधेच वारा ।
दिवस असाच निघून गेला
आली परतून मग रात्र ।
चन्द्र चांदण्या सारेच हसले
जणू नाटकाचे सारेच पात्र ।
Sanjay R.
आई मी मागते तुज भिक्षा
आश्रय हवा नको देऊ शिक्षा ।
मोठा होईस्तो तुज आम्ही
दिली रे सारीच तर शिक्षा ।
संस्कार कुठे का कसे नडले
घेतली तू रे भलतीच दीक्षा ।
लोटलेस आम्हा दूर असे
हीच तर आहे रे तुझी परीक्षा ।
जगू मरू रे कसेही आम्ही
काळजी वाटते रे तुझी लक्षा ।
दे सु संस्कार तू पोरांसी
तुलाही न मिळो अशी शिक्षा ।
Sanjay R.
सर्वस्व लावून पणाला
लहानाचे करतात मोठे ।
प्रेम पैसा काळजी किती
वाटते इतर नातेच खोटे ।
माय बापाची माया कशी
वाटे लेकास ठेऊ कुठे ।
लेक होतो जेव्हा मोठा
आईबाप त्यास नको वाटे ।
Sanjay R.
वर आकाश
खाली धरती ।
नाही छत
डोक्यावरती ।
शोधू कुठे मी
आश्रय आता ।
सांग तू रे
तूच विधाता ।
पोटास लागे
अन्न पाणी ।
हातास काम
जीवन कहाणी ।
आश्रयास जरी
आहे ही धरा ।
नशीब ठरविते
आयुष्याचा फेरा ।
Sanjay R.
बघू दे चंद्राचे मुख
केला निर्जल उपवास ।
राहवत नाही आता
थांबतील का असेच श्वास ।
जेवणात आहे पंचपक्वान्न
लागला त्यांचाच ध्यास ।
ये ये रे चंद्रा आता
तुझ्या दर्शनाची आहे आस ।
करवा चौथ आहे आज
दिवस आहे किती खास ।
तुझ्या दर्शना शिवाय रे
जाईल कसा पोटात घास ।
Sanjay R.
शीतल तो चन्द्र
नि तू चंद्रमुखी ।
सूर्य तिथे का
होतो दुःखी ।
तळतळाट का
होतो त्याचा ।
होणार तू
कशी सुखी ।
शांत कोमल
पण अंधारी ।
रात्र जाते
कुणाची चुकी ।
सुर्याविना का
कुठे प्रकाश ।
मात्र तू तर
ती चंद्र मुखी ।
Sanjay R.
सांगे जगण्याचा एक मार्ग
मीही अनुभवतो त्यात स्वर्ग ।
आहे सुखाची कशात जाण
जाणा आनंदाची जिथेच खाण ।
जो परोपकार करुनिया सारा
तो चमचमतो स्वतः ही तारा ।
न्याय अन्याय जे ज्ञान विज्ञान
त्यासी धर्माचरण करी सज्ञान ।
जाणितो सारेच तत्व जोही
धर्मवीर तो रक्षितो सर्व काही ।
Sanjay R.
तान्हा बाळ रडता
घेई उचलून आई ।
झोपविण्या त्यासी
गीत गाते गाई गाई ।
भरविते घास त्यासी
चिंता स्वतःची नाही ।
नाही तुलना ममतेची
असते अशीच आई ।
Sanjay R.
मार्ग कठीण प्रेमाचा
दम जातो सगळ्यांचा ।
प्रेम करणे जितके सोपे
निभावणं तितकंच कठीण ।
पावलो पावली निखारे
स्वाहा होतात स्वप्न सारे ।
अंत होतो जीवनाचा
सापळाच जणू मृत्यूचा ।
इतिहासाची पाने पलटा
दिसेल दुःखाचा डोंगर उलटा ।
Sanjay R.
लैला आणि मजनू
एक प्रेम कहाणी ।
कोई पत्थरसे ना मारे
सुंदर त्यातली गाणी ।
सुपरहिट झाला पिक्चर
बघितला का कोणी ।
अंत होतो दोघांचा
हीच प्रेमाची निशाणी ।
Sanjay R.
डोक्यात येता अविचार
बदलतो सगळा आचार ।
आपोआप वळतात पाय
मार्ग विनाशाचा लाचार ।
निष्पन्न असतात शून्य
होतो फक्त प्रचार ।
Sanjay R.
युक्रेन रशियाचे
भडकले युद्ध ।
पूल तोडून युक्रेनने
केले रशियाशी क्रुद्ध ।
भोगतोय आता फळ
हरपली शुद्ध ।
होईल कसे शांत
सांगा दोन शब्द ।
युक्रेन च्या नागरिकांचे
कसे ते प्रारब्ध ।
सोसताहेत बिचारे
थोपवलेले युद्ध ।
विनाशाचा तो मार्ग
सारे जग स्तब्ध ।
Sanjay R.
पौर्णिमेचा चंद्र आज
घेऊन कोजागिरी आला ।
चंद्रप्रकाशात तापले दूध
अमृताचा गंध देऊन गेला ।
Sanjay R.
हवे आई बाबांचे आशीर्वाद
यावर कोण करील वाद ।
तरीही मुलं का असे
त्याना एकदम विसरतात ।
Sanjay R.
बांधली ही गाठ आहे
नाही आता कुठे वाट ।
प्रवास आहे हा दूरचा
चालायचे हाच परिपाठ ।
कठीण हा मार्ग कीती
विचारही नको आता ।
संकटांशी सामना
चल करू जाता जाता ।
दुखःविना सुख नाही
सुखाची ही वाट नाही ।
आटू दे अश्रू सारेच
अंत तोही किती पाही ।
बघूनच प्रण माझा
विचारात तोही जाईल ।
माझ्याविना सांग तू
सुखात तो कसा राहील ।
Sanjay R.
गातो मी अभंग
देवा तुझा संग ।
दिसे त्यातच रंग
झालो आता तंग ।
बांधला मी चंग
राहू दोघे संग ।
करू नको रे भंग
भक्तीत होईल दंग ।
Sanjay R.
स्वप्नांच्या दुनियेत
काय खरे काय खोटे ।
स्वप्न मात्र बघतो मी
छोटे असो वा मोठे ।
कधी दिसतात तिथे
फक्त माती गोटे ।
कधी मी बघतो
माणसं छोटे छोटे ।
स्वप्नांचे मात्र कधी
असतात खूप तोटे ।
संकट येते तेव्हा
खावे लागतात खेटे ।
Sanjay R.
वेळ आली की होते सारे
चिंता कशास करतो तू रे ।
नको काळजी आता कशाची
प्रयत्नांपुढे तर दुःखही हारे ।
Sanjay R.
नवरंगाने नटली ही
आभाळाची काया ।
धगधगता सूर्य बघा
सरली त्याची माया ।
वारा गार छेडतो मज
झाले बेभान हे मन ।
पदर थांबेना खांद्यावर
सांग झाकू कसे मी तन ।
कसे सांभाळू मी मज
नजरेत भरला ज्वर ।
दूर सळसळली वीज
आली धावून सर ।
Sanjay R.
जन्मोजन्मीचे हे नाते
वाट तुझी मी पाहाते ।
नाही सोसवत रे आता
एकाकी मजसी वाटते ।
ये ना तू परत एकदा
सात जन्माचे कसे हे नाते ।
का गेलास तू सोडून मजला
मीही आता तिथेच येते ।
Sanjay R.
नवरात्री चे आयोजन
माँ दुर्गाचे करू नमन ।
अंबा जगदंबा तू काली
माते कीर्ती तुझी महान ।
दुराचाऱ्यांचा करी विनाश
अष्टभुजा ग तुझीच शान ।
मनोकामना होई पूर्ण
करील जोही तुझे ध्यान ।
जय आंबे जय जगदंबे
भक्तिभावे करतो गुणगान ।
Sanjay R.
नकोच वाटतं आता
करावं कुठे काम ।
घर काय बाहेर काय
मिळतो कुठे आराम ।
उठल्या पासून राबते
जीव जातो थकून ।
क्षणभर नाही उसंत
वाटतं द्यावं सगळं टाकून ।
किंमत नाही कामाची
सगळे सोडतात ऑर्डर ।
मी सोडून जसे बाकी सारे
सांभाळतात जणू बॉर्डर ।
Sanjay R.
नोकरी एकदाची परवडली
संपता संपेना घरातले काम ।
सकाळ पासून होते सुरवात
विसरून जाते भूक तहान ।
डोंगर असतो कामाचा
तिच्या मुळेच घराची शान ।
झणझणीत चांगले मिळे खाण्यास
मन ओतून ती करते छान ।
मुलांचा अभ्यास, घरातली खरेदी
उपयोगी पडते तिचेच ज्ञान ।
विचार थोडा करून बघा
तिच्या मुळेच तर तुमचा मान ।
तक्रार नसते कुठे कशाची
हाऊस वाईफ चा करा सन्मान ।
Sanjay R.
कराल स्त्री चा सम्मान
मिळेल तुम्हालाही मान ।
स्त्रीच तर असते
घराघरातली शान ।
स्त्री तर असते देवीचे रूप
अंबा जगदंबा दुर्गा ती ।
कधी रौद्र ,तर कधी कोमळ,
माया,ममता, प्रेमळ तिचे स्वरूप ।
Sanjay R.
चला करू या आपण
दुष्ट प्रवृत्तीचे दहन ।
विषय हा कुठे हो
आहे इतका गहन ।
दुष्टांचे अत्याचार किती
नाही होत सहन ।
चला करू या आपण
या रक्षसांचे दहन ।
फायदा उचलून तुमचा
सत्कार्याचा होतो अपमान ।
कोण आहे इथे सांगा हो
मिळेल का कोणी महान ।
Sanjay R.
बापू तुमचे तीन बंदर
गेले सांगून किती सुंदर ।
एकाचा हात कानावर
म्हणतो वाईट ऐकू नका ।
दुसऱ्याच हात तोंडावर
म्हणतो तो वाईट बोलू नका ।
तिसऱ्याचा हात डोळ्यावर
तो म्हणतो वाईट बघू नका ।
किती अर्थपूर्ण हे चित्र
आहे संदेश हा जीवनाचा ।
केले जर हे पालन सारे
नक्कीच सुख लाभेल प्रत्येकाला ।
Sanjay R.
सत्य एक विचार
पाळतो कोण आचार ।
असत्याचा बोलबाला
सत्यच होते लाचार ।
बापू तुमची अहिंसा
नाही तिला आधार ।
जातील किती बळी
लावतात ते धार ।
सस्वावलंबाची शिकवण
विसरतो ती आठवण ।
लोभ होतो विजयी
पैशासाठी काहीपण ।
स्वच्छतेचा रटला पाढा
कचऱ्यातच वाटते बरे ।
विसरलो विचार तुमचे
सांगतो मी खरे खरे ।
Sanjay R.
विचारांच्या सागरातून
निघते जेव्हा याद ।
अंतरात होते स्पंदन
नी मन देते साद ।
नभातून डोकावण्यास
मिळे चंद्रास वाट ।
चंद्र चांदणीची गगनात
होते मग गाठ ।
चाले खेळ प्रेमाचा
उधळतात रंग ।
मनमोहिनी रजनी तिला
काळोखाचा संग ।
Sanjay R.
प्रेमाची कुठे कथा
ती तर फक्त व्यथा ।
लिहायला घेतली तर
होईल मोठ्ठी गाथा ।
फक्त सहन करायचे
हीच तर आहे प्रथा ।
बंड कुणाचं चालतं
फुटतो त्यात माथा ।
शांती हवी थोडी
सांगतो जाता जाता ।
Sanjay R.
उरले कुठे गुपित
झाले सारेच उघड
झाला कसा घोटाळा
जीभ करते बडबड ।
थोडाश्याने होते मग
सगळीच हो गडबड ।
Sanjay R.
बेचैन झाले मन
बघून तुझी ती अदा ।
बघ वळून जरा
करू नकोस मन तू जुदा ।
नकळत जाणलं मी
आपण व्हावं एक सदा ।
मनाने कौल केव्हाच दिला
कळेल तुला हा माझा वादा ।
Sanjay R.
तुझ्या विना कसा हा
एक एक क्षण जाईना ।
येते तुझीच आठवण
कळेल का मनाची दैना ।
सारखं वाटतं भेटावं
शोधते नजर तुला ।
परतून तू ये जरा
सोसवेना विरह मला ।
रोज बघते जाऊन तिथे
शोधते तुझ्या पाऊल खुणा ।
तेच फुल तोच गुलाब
मात्र हरवला गंध जुना ।
Sanjay R.
